Αποσπάσματα από το κείμενο:

Ποτέ, εάν ρωτηθεί κάποιος Έλληνας για την κατάστασή του, δεν θα απαντήσει θετικά και αισιόδοξα.

Για έναν Έλληνα το να παραπονιέται είναι ταυτόσημο του να ζει. Θα μπορούσε κάποιος να παραφράσει την περίφημη ρήση του Ντεκάρτ: «παραπονιέμαι άρα υπάρχω». Δες για παράδειγμα τα ελληνικά τραγούδια – τα παραδοσιακά, τα δημοτικά και τα πιο πρόσφατα, τα ρεμπέτικα. Όλα μιλούν για πόνο, ξενιτιά, νοσταλγία, χωρισμό, θάνατο, έρωτα χωρίς ανταπόδοση. Ούτε καν το πέντε τα εκατό δεν είναι αισιόδοξα.

Tα ελληνικά τραγούδια είναι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μοιρολόγια.

Ένας Έλληνας συγγραφέας του 19ου αιώνα, ο Ζαμπέλιος, έγραψε ένα δοκίμιο στο οποίο υποστήριζε πως η σύγχρονη ελληνική λέξη «τραγούδι» προέρχεται από τον αρχαιοελληνικό όρο «τραγικός». Όταν τραγουδάς σημαίνει ότι θρηνείς.

Οι Έλληνες είναι φλογεροί, γεμάτοι πάθος άνθρωποι. Λατρεύουν τη ζωή. Πραγματικά χαίρονται να ζουν. Αλλά, όπως είπε και ο σοφός Βούδας, όσο περισσότερο είσαι προσκολλημένος σε αυτόν τον κόσμο, τόσο περισσότερο υποφέρεις. Η ελληνική απαισιοδοξία δεν είναι αποτέλεσμα αρνητικής προσέγγισης στην ύπαρξη – μάλλον το αντίθετο. Έχει τις ρίζες της σε μια πολύ βαθιά δίψα για ζωή από την οποία ποτέ δεν ξεδιψάς. Από την εποχή ακόμη του Ομήρου το παράπονο είναι το ίδιο: η ζωή είναι υπέροχη αλλά πολύ σύντομη. Ποτέ οι Έλληνες δεν βρήκαν πραγματική παρηγοριά σε σκέψεις που αφορούν τη μετά θάνατον ζωή. Είναι πολύ αφηρημένες και πολύ μακρινές. Οι Έλληνες τα θέλουν όλα και τα θέλουν τώρα, και για αυτόν τον λόγο αισθάνονται πάντα απογοητευμένοι.

Ο πραγματικός Ζορμπάς, ο ήρωας του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη, ήταν γεμάτος πάθος και όχι απλώς ένας πρόσχαρος άνθρωπος. Στο βάθος του μπορείς να διακρίνεις την απόγνωση. Ο επιφανειακά εύθυμος τρόπος ζωής του είχε μια έντονη χροιά θλίψης.  Μπορείς να νιώσεις κάτι παρόμοιο όταν ακούς τα παλιά κλασικά ρεμπέτικα τραγούδια. Το αισθάνεσαι στη βαθιά και σοβαρή έκφραση ενός χορευτή του ζεϊμπέκικου. Δεν χαριεντίζεται. Εκφράζει με τον χορό του την ομορφιά και την αγωνία της ζωής.

Είναι άραγε τυχαίο το γεγονός ότι οι Έλληνες υπερέχουν ποσοτικά και ποιοτικά σε ό,τι αφορά την ποίηση από όλους τους άλλους λαούς που γνωρίζω;

Δεν είναι άραγε η ποίηση η υπέρτατη μορφή παραπόνου;

Η ποίηση έχει τις ρίζες της στο συναίσθημα. Οι Έλληνες είναι συναισθηματικός λαός. Κάπου εκεί βλέπω τον συσχετισμό.